Update onderhandelingen met mogelijke toetreders van de Europese Unie

Deze landen moeten aan een aantal voorwaarden voldoen om lid te worden van de Unie: de Kopenhagen-criteria.

Het land moet:

1. stabiele instellingen hebben die de democratie, de rechtsstaat, de eerbiediging van de mensenrechten en respect voor minderheden waarborgen
2. een goed draaiende markteconomie hebben en opgewassen zijn tegen de concurrentie van de EU
3. de verplichtingen van het lidmaatschap op zich nemen, de gemeenschappelijke wet- en regelgeving van de EU overnemen en implementeren, en de verschillende doelstellingen van de Europese Unie ondersteunen
   
   In 2006 is daaraan toegevoegd:
4. Toetreding van een land mag het effectief functioneren en het zich ontwikkelen van de EU niet onder druk zetten.

Een toekomstig lid moet dus een democratische regering hebben, waar goed wordt omgegaan met mensenrechten. Ook moeten minderheden worden beschermd en moet de economie goed functioneren. Tot slot moeten nieuwe lidstaten de Europese regels overnemen.

Onderhandelingen over toetreding worden gevoerd met: Turkije, de voormalige Joegoslavische Republiek Macedonië, Montenegro, Servië, Albanië en Kosovo.

Om een inzicht te geven wat er allemaal vooraf gaat aan een toetreding leggen we in dit artikel de focus op Albanië.

Begin van de onderhandelingen met Albanië

Albanië zette in 1992 al de eerste stap richting het lidmaatschap van de Europese Unie. Het land sloot een handels- en samenwerkingsakkoord met de EU. Zeven jaar later ging het stabilisatie- en associatieproces van start. Dit proces moest de Zuidoost-Europese landen op termijn voorbereiden op EU-lidmaatschap. Voor het benodigde hervormingsproces ontving Albanië in de jaren die volgden zowel politieke als financiële steun vanuit de Unie.

Stabilisatie- en Associatie-Overeenkomst

Vier jaar na de start van het Stablisatie- en Associatieproces in 1999, gaf de Europese Commissie een positief advies over het verzoek van Albanië om onderhandelingen over een stabilisatie- en associatieovereenkomst te beginnen. De Commissie was tevreden over de vorderingen die het land had gemaakt in het voldoen aan de Europese lidmaatschapscriteria.

Wat houdt het Stabilisatie- en associatieproces precies in?

In 1999 startte de Europese Unie met het sluiten van deze overeenkomsten met een aantal Balkanlanden. Het doel van deze overeenkomsten is om Albanië , Bosnië-Herzegovina , Kroatië , de Voormalig Joegoslavische Republiek Macedonië , Montenegro , Kosovo en Servië voor te bereiden op toetreding tot de Europese Unie. Er wordt daarbij de nadruk gelegd op (regionale) economische betrekkingen, democratisering en de samenwerking op het gebied van justitie. Het doel van stabilisatie- en associatieovereenkomsten is toetreding tot de Europese Unie, in tegenstelling tot vele andere associatieovereenkomsten.

De Balkanlanden kregen na 1999 elk een op maat gemaakte stabilisatie- en associatieovereenkomst (SAO) aangeboden. Kroatië is het enige land dat sinds 1999 daadwerkelijk is toegetreden tot de Europese Unie. Dat gebeurde in 2013.

De Europese Unie gaf gehoor aan het positieve advies van de Commissie en in juni 2006 werd een Stabilisatie- en Associatie-Overeenkomst (SAO) tussen de EU en Albanië gesloten. In verband met handelsvoordelen voor beide partijen werd tussen december 2006 en april 2009 een tijdelijk akkoord van kracht, waarna de SAO in 2012 definitief van start ging.

Om de stabilisatie- en associatieovereenkomst te verwezenlijken, heeft Albanië de EU toezeggingen gedaan op het gebied van politiek, economie en handel. In ruil daarvoor ontvangt Albanië regionale en financiële steun (en in bijzondere gevallen visa voor de EU). Om de Albanese toezeggingen op politiek en economisch gebied te implementeren, is er een Europees-Albanees raadgevend orgaan (Consultation Task Force) in het leven geroepen.

Kandidaat-lidstaat

Op 28 april 2009 vroeg Albanië het kandidaat-lidmaatschap van de EU aan. Op 24 juni 2014 werd de aanvraag gehonoreerd door de Raad Algemene Zaken en op 27 juni 2014 bekrachtigde de Europese Raad de kandidaat-lidstaatstatus van Albanië.

In april 2018 heeft de Europese Commissie het voorstel naar de Raad gestuurd om de daadwerkelijke toetredingsonderhandelingen te beginnen. Dit is tegelijk een beloning voor de stappen die Albanië heeft gezet, als een aanjager voor verdere hervormingen.

Het belang van Albanië voor de Europese Unie

De Europese Unie heeft ook belang bij de toetreding van Albanië tot de Europese Unie. Toetreding van het land zou namelijk kunnen zorgen voor stabilisatie en daarmee een afname van het aantal conflicten in de Zuidoost-Europese regio.

Naast het wegnemen van onrust in de Zuidoost-Europese regio brengt de toetreding van Albanië ook een vergroting van de interne markt met zich mee. Op termijn kan dit de economische groei in de Europese Unie stimuleren.

Bron: Europa Nu